CỔNG THÔNG TIN – NVH LIBRARY'S PORTAL
Chúng tôi giới thiệu tới bạn đọc nghiên cứu của Tobias Rettig, Giáo sư ngành Nghiên cứu Đông Nam Á tại Trường Đại học Quản lý Singapore, phần viết về những biện pháp đáp trả của thực dân Pháp sau cuộc khởi nghĩa Yên Bái.
Chương II, mục 2B, cuốn sách Le parti communiste vietnamien: contribution à l’étude du mouvement communiste au Vietnam (Đảng Cộng sản Việt Nam: Đóng góp vào nghiên cứu về phong trào cộng sản ở Việt Nam) của tác giả Pierre Rousset, xuất bản năm 1973 ở Paris, đã thuật lại các diễn biến chính trị ở Việt Nam trong giai đoạn 1945-1946.
Bài viết này tìm hiểu việc lưu đày ba vị hoàng đế Việt Nam từ năm 1885 đến năm 1916, đặc biệt tập trung vào vua Duy Tân – người sau nhiều thập kỷ sống lưu vong trên đảo Réunion đã dự định trở về quê hương và giành lại ngai vàng.
Vào thời điểm năm 1935, do sự kiểm soát gắt gao của người Pháp, ít ai dám công khai nhắc đến “Hùm thiêng Yên Thế” Hoàng Hoa Thám như một vị anh hùng dân tộc. Nhà văn Thạch Lam, dưới bút danh Việt Sinh, có lẽ là một trong những người đầu tiên.
Trong bài viết đăng trên “Đông Dương Tạp chí” số 32 ngày 18/12/1937, nhà báo Nguyễn Văn Vĩnh đã phê phán nạn hối lộ và tham nhũng đương thời với “thiên hình vạn trạng” khác nhau, nhưng sau cùng người phải gánh chịu vẫn là những người “dân quê An Nam chất phác”.
Mặc dầu bao sự bạc đãi trả lại, Thầy rất yêu nghề, yêu trẻ, vẫn cố lợi dụng mọi hoàn cảnh có thể hoạt động cho các việc ích quốc lợi dân. Từ các em học sinh đến đồng bào các giới đã tìm hiểu Thầy và mến phục qua các cuộc diễn thuyết, nói chuyện, soạn giảng các bài quốc văn bằng lối nghị luận, thi ca đầy ý nghĩa, kích thích thâm trầm làm thức tỉnh mọi người trong cái nhục vong quốc.
Trong hệ thống nhà tù của thực dân Pháp, nhà tù ở Guyane – một tỉnh hải ngoại của Pháp ở Nam Mỹ – có lẽ là nơi ít được nhắc đến. Các tù nhân An Nam bị đưa sang Guyane từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX là những người tham gia các phong trào khởi nghĩa chống Pháp, hoặc cả thường phạm bị lưu đầy biệt xứ.
Lúc bấy giờ, tôi hoạt động rất say sưa, lang thang khắp mọi ngõ hẻm để vận động. Đêm nào cũng khoảng 11, 12 giờ khuya mới về tới nhà. Lúc đó, ông Đào Thiện Thi thường cho tôi mỗi tối vài hào để uống cà phê đêm.
Đây là luận án tiến sỹ sau 5 năm nghiên cứu của nữ trí thức trẻ người Pháp, Amandine Dabat, hậu duệ Hoàng đế Hàm Nghi. Tác giả cung cấp cho chúng ta một cái nhìn mới về vấn đề lịch sử chưa từng được đề cập: cuộc sống và trước tác của Hoàng đế Hàm Nghi khi bị lưu đày.
Bản dịch phần về Việt Nam trong tác phẩm nhan đề European Settlements in the Far East (tạm dịch: Châu Âu thiết lập thuộc địa ở Viễn Đông) của Smith D. Warres, ấn hành tại New York vào năm 1900
