CỔNG THÔNG TIN – NVH LIBRARY'S PORTAL
Một bản ghi nhớ do Văn phòng Ước tính Quốc gia (Office of National Estimates) gửi cho quyền giám đốc tình báo trung ương ngày 28/8/1963. Đây có thể coi như bản thiết kế một chính phủ mới nhằm thay thế chính phủ Ngô Đình Diệm, với miêu tả tương đối chi tiết về nhân sự.
Bức tranh toàn cảnh về quá trình can thiệp của Mỹ, đặc biệt là của CIA, trong các diễn biến chính trị ở miền Nam Việt Nam từ sau Hiệp định Geneva năm 1954 cho tới khi Ngô Đình Diệm bị đảo chính và ám sát tháng 11/1963
Trong tám năm hiện diện trên sân khấu chính trị Việt Nam, bà Ngô Đình Nhu đã trở thành mĩ nhân gây tranh cãi nhất, quyền lực nhất, không ai ưa, trái thói, kiên quyết, thú vị, khó nhằn nhất không chỉ ở Đông Nam Á mà ở tất cả các miền đất nằm phía đông kênh đào Suez.
Phaolô Cao Văn Luận (1908 – 1986) là một giáo sư, linh mục Công giáo, người tham gia sáng lập và là Viện trưởng Viện Đại học Huế thời kỳ 1957-1963. Năm 1972, ông viết cuốn hồi ký “Bên giòng lịch sử – Hồi ký 1940-1965”, tiết lộ nhiều thông tin chi tiết về giai đoạn này. Chúng tôi xin trích đăng chương “Cuộc đảo chánh và cái chết của Tổng thống Diệm” trong cuốn hồi ký, qua đó làm rõ vai trò của Mỹ và CIA trong vụ lật đổ chế độ họ Ngô.
Bài viết đăng trên Tạp chí Phổ Thông số 116 ra ngày 1/12/1963, trong đó tác giả Nguyễn Vạn Hồng, một sinh viên Phật tử và là nhân chứng vụ việc ngày 8/5, tường thuật đầy đủ vụ xả súng vào Phật tử tại Huế.
Câu chuyện về âm mưu của anh em Diệm – Nhu chỉ đạo tổ chức đảo chính, ám sát ông Sihanouk, lúc này là Thái tử – Quốc trưởng Campuchia, vì cho rằng Sihanouk “xa rời” với miền Nam, có biểu hiện thân miền Bắc – Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Trung Quốc.
Cuốn hồi ký “Những bí ẩn lịch sử dưới chế độ Ngô Đình Diệm” do Cửu Long – Lê Trọng Văn, người từng là tay chân của Ngô Đình Nhu tại Sở Mật vụ, viết và xuất bản tại Mỹ năm 1989. Tạp chí Phương Đông xin trích đăng một số nội dung liên quan đến những câu chuyện xung quanh Sở Mật vụ thời bấy giờ.
Một số tài liệu giải mật từ Thư viện Tổng thống John F. Kennedy (Boston, Hoa Kỳ), trong đó cho thấy nguyên nhân Mỹ muốn loại bỏ Diệm, tính toán của Mỹ trước và sau đảo chính, và vai trò, thái độ của Mỹ về cuộc đảo chính.
Hồi tháng 8/1963, một nhân viên chính thức của Bộ Ngoại giao Mỹ đã khuyến cáo nên lật đổ Tổng thống Ngô Đình Diệm nếu ông này bắt đầu cuộc thương thuyết với Bắc Việt. Chính tờ báo “Chicago Sun Times” đã tiết lộ vụ này ngày 23/6/1971 vừa qua.
Thuật ngữ “Vụ việc Maneli” (Maneli affair) được các sử gia dùng để chỉ sự việc do nhà báo Mỹ Joseph Alsop tiết lộ lần đầu vào ngày 18/9/1963, theo đó, Maneli đã gặp Ngô Đình Nhu cũng như các nhà lãnh đạo miền Bắc Việt Nam, đề nghị làm trung gian để Sài Gòn và Hà Nội đối thoại trực tiếp và hòa giải, trước khi Hoa Kỳ đổ quân vào. Câu chuyện này đã được Maneli kể lại chi tiết trong cuốn hồi ký “War of the Vanquished” (dịch: Cuộc chiến của kẻ bại trận) xuất bản năm 1971 tại Hoa Kỳ.
