CỔNG THÔNG TIN – NVH LIBRARY'S PORTAL
Hơn hai mươi năm qua, tôi đã có một trải nghiệm tuyệt vời khi nghiên cứu tài liệu cho sự kiện mà tôi gọi là “Cuộc săn chuột vĩ đại ở Hà Nội”, một chiến dịch ảo tưởng của chính quyền thuộc địa Pháp nhằm loại bỏ lũ chuột mang bệnh dịch hạch khỏi hệ thống cống rãnh của Hà Nội.
Bài viết “Ghi chép về Hội Lim” của tác giả Jean François đăng trên Tuần san Indochine số 81, thứ Năm ngày 19 tháng 3 năm 1942 cung cấp cho chúng ta nhiều thông tin quý báu: từ những câu hát huê tình được chép lại đến lý do tại sao nhà chức trách thời ấy phải cấm mở hội do lo sợ ảnh hưởng đến thuần phong mỹ tục.
Đây là luận án tiến sỹ sau 5 năm nghiên cứu của nữ trí thức trẻ người Pháp, Amandine Dabat, hậu duệ Hoàng đế Hàm Nghi. Tác giả cung cấp cho chúng ta một cái nhìn mới về vấn đề lịch sử chưa từng được đề cập: cuộc sống và trước tác của Hoàng đế Hàm Nghi khi bị lưu đày.
Bản dịch phần về Việt Nam trong tác phẩm nhan đề European Settlements in the Far East (tạm dịch: Châu Âu thiết lập thuộc địa ở Viễn Đông) của Smith D. Warres, ấn hành tại New York vào năm 1900
Từ năm 1919 đến năm 1955, các cơ quan an ninh của Pháp tại Đông Dương và Pháp đã giám sát hoạt động chính trị của Nguyễn Ái Quốc (sau này là Hồ Chí Minh), cũng như theo dõi chặt chẽ sự ra đời và tổ chức của Đảng Cộng sản Việt Nam, từ đó đã sinh ra vô số các giấy tờ hành chính, báo cáo chi tiết, ghi chú mật, thư từ trao đổi giữa các cơ quan cảnh sát, lãnh sự quán Pháp ở châu Á, Bộ Thuộc địa và Phủ Toàn quyền.
Có lẽ nhiều người cũng sẽ bất ngờ khi biết rằng Sartre vô cùng quan tâm tới Việt Nam và cuộc đấu tranh chống thực dân của các dân tộc thuộc địa.
Trong quá trình hoạt động cách mạng của mình, Cường Để đã có những liên hệ với Nguyễn Ái Quốc. Trong số những tài liệu đã được giải mật của mật thám Pháp có một bức thư của Cường Để gửi cho Nguyễn Ái Quốc và những báo cáo, nhận xét của toàn quyền Đông Dương về mối quan hệ này.
Trong cuốn sách Vietnamese colonial republican: The political vision of Vu Trong Phung, Peter Zinoman thảo luận về cuộc đời và tác phẩm của Vũ Trọng Phụng, phân tích lý do tại sao ông lại được đặc tả là một “người Việt Nam cộng hòa thuộc địa”.
Những phân tích về văn hóa thuộc địa trong cuốn sách này xem xét “Đông Dương” như một sản phẩm hư cấu và hoang đường được kiến tạo, một di sản ảo tưởng của chủ nghĩa thực dân Pháp ở Đông Nam Á.
Một buổi sớm mai, chúng tôi rời Huế đi Hà Nội, thủ đô xứ Bắc Kỳ và trung tâm hành chính của toàn thể Đông Dương. Chúng tôi đi dọc những cánh đồng lúa chín đang chờ người gặt hái, các ngọn đồi không canh tác, các đụn cát dài đôi khi nhìn ra biển, và những khối đá kỳ lạ.
