CỔNG THÔNG TIN – NVH LIBRARY'S PORTAL
Mặc dù chỉ là một lát cắt vỏn vẹn trong năm 1955, nhưng những nắm bắt của Gontran de Poncins phải nói là cực kỳ đắt giá. Sau độ lùi thời gian gần bảy thập niên, đọc lại những gì ông ghi chép mới biết tác giả quả thực có thiên khiếu về quan sát và nhận định tâm lý con người.
Chợ Lớn 1955 là những ghi chép bằng ngôn từ và hình ảnh của tác giả Gontran de Poncins về địa lí, con người của một vùng đất mà ông mới đặt chân tới và sẽ lưu lại trong bốn tháng – là Chợ Lớn vào năm 1955. Ở đây, ông quan sát phong tục, lề thói, cách người ta sống, làm việc và suy nghĩ, cái “tâm tư thế giới” của họ, đồng thời chia sẻ một số suy tưởng khi tập thích nghi với đời sống ở một xứ sở hoàn toàn lạ lẫm.
Trước khi Sài Gòn thất thủ, Trần Văn Đôn cũng như nhiều viên chức chính phủ và nhiều tướng tá của Chính phủ Việt Nam Cộng hoà đã di tản sang Mỹ. Ông Đôn đã ghi lại một số diễn biến trong nội bộ Việt Nam Cộng hoà với những người đứng đầu Chính phủ và Quân đội, trong đó có sự kiện Nguyễn Văn Thiệu từ chức Tổng thống.
Năm Kỷ Mùi (1679), vì không theo nhà Thanh, bốn vị tướng nhà Minh đã đem hơn 3.000 người cùng 50 chiếc thuyền từ Quảng Đông (Trung Quốc) vào hai cửa biển của Việt Nam xin qui phụ. Nghe theo lời bàn của triều thần, chúa Nguyễn Phúc Tần đã cho họ vào khai khẩn những vùng đất ở phía Nam. Từ đó, nhóm người Hoa này đã vỡ đất phá hoang, cày ruộng, dựng nhà và phố chợ, buôn bán với thương nhân đến từ nhiều nước khác… và dần dần hình thành nên một trong những khu phố Hoa kiều lớn nhất trên thế giới.
Phóng viên chiến trường William A. McWhirter đưa độc giả đến với bối cảnh phức tạp của Sài Gòn vào tháng 3/1968, khi các bên đang hồi hộp trông chờ một hội nghị hòa bình.
Bạn đọc có thể sẽ ngạc nhiên thấy tôi mô tả đời sống Trung Hoa trong bối cảnh một thành phố không nằm ở Trung Quốc. Tôi cho rằng nên giải thích điều có vẻ bất thường này. Mặc dù Chợ Lớn – hay T’ai Ngon, theo cách gọi của người Hoa – hiện thuộc Việt Nam, nó vẫn cứ là một đô thị Trung Hoa. Trong khi Trung Quốc của Mao Trạch Đông đang bị cải dạng triệt để, Chợ Lớn vẫn giữ được tinh thần và những hình thái truyền thống của Trung Hoa xưa.
Thuở Chợ Mới còn lợp lá, đèn đường còn đốt bằng dầu dừa, những đại lộ lớn còn là những con kinh và hào hố chung quanh thành chưa được lấp hết… Vài đoạn trích trong sách báo xưa đem ta trở về với một Sài Gòn trong buổi đầu kiến thiết hồi cuối thế kỷ 19.
Chợ Lớn – quận 5 được coi là huyết mạnh của Sài Gòn, là nơi cung cấp hàng hóa, nhu yếu phẩm hàng ngày của người dân. Chợ An Đông, chợ Kim Biên, chợ Bình Tây, chợ vải Soái Kình Lâm, thương xá Đại Quanh Minh, phố thuốc bắc Hải Thượng Lãn Ông… nổi tiếng không chỉ ở Sài Gòn mà khắp vùng châu thổ Cửu Long đều biết đến.
Tường thuật về Sài Gòn tháng 4-5/1975 của James Laurie, một trong hai phóng viên truyền hình Mỹ duy nhất ở lại Sài Gòn sau cuộc di tản do Đại sứ quán Mỹ tổ chức vào ngày 29 và 30 tháng Tư năm 1975.
Vào thời điểm chuyển giao thế kỷ, khi Đông Dương vẫn chủ yếu là một thuộc địa kỳ lạ và xa xôi, cách nhìn nhận không-tưởng (utopia) và phản-không-tưởng (dystopia) về Đông Dương tồn tại đồng thời trong các du ký, trong văn học và khoa học xã hội. Đến cuối những năm 1920, Sài Gòn và Hà Nội bắt đầu xuất hiện cùng lúc với hình ảnh bên ngoài quá Pháp để có thể được gọi là “kỳ lạ”, nhưng lại quá An Nam và phức tạp về mặt văn hóa để có thể trở thành một xứ-không-tưởng.
![Người Hoa ở miền Nam Việt Nam trước khi Pháp xâm lược [1]](https://thuviennguyenvanhuong.vn/wp-content/uploads/2023/05/8593992908_59abb2d6b6_o-Copy.jpg)
