Chữ Lễ
Xưa nay chúng ta vẫn xưng là “một nước lễ nghĩa”. Nền móng văn hóa của chúng ta ở cả đó. Chúng ta khác người ở chỗ đó, tự hào được cũng ở chỗ đó. Không thể nói được rằng ở thế kỷ khoa học này, lễ không can hệ gì.
Xưa nay chúng ta vẫn xưng là “một nước lễ nghĩa”. Nền móng văn hóa của chúng ta ở cả đó. Chúng ta khác người ở chỗ đó, tự hào được cũng ở chỗ đó. Không thể nói được rằng ở thế kỷ khoa học này, lễ không can hệ gì.
Cùng với sự lớn mạnh của khu thành, đặc biệt là sự xuất hiện của quần thể Phủ Chúa Trịnh ở liền sát với các phố phường buôn bán, khu thị của Thăng Long đã trở nên sầm uất nhộn nhịp chưa từng thấy, lúc này được gọi là Kẻ Chợ, mà các lái buôn và giáo sĩ phương Tây đương thời đã coi như một thành phố thứ hai, “thành phố – chợ búa” bên cạnh “thành phố – cung điện”.
Qua những mô tả của linh mục người Ý sang truyền giáo tại Việt Nam vào giữa thế kỷ XVII Giovanni Filippo de Marini (1608–1682) về ngày Tết Nguyên đán của người dân Bắc kỳ vào thời kỳ này, chúng ta có thể thấy nhiều tục lệ ngày Tết từ cách đây hàng trăm năm vẫn được duy trì cho tới tận ngày nay.
Qua ký ức của một người con xa quê hương, những phong vị truyền thống đặc trưng của ngày Tết miền Bắc dần được tái hiện một cách chi tiết và sống động…
Xứ Đông, một trong bốn xứ Đông – Đoài – Nam – Bắc của đồng bằng Bắc bộ xưa kia, có hạt nhân là trấn Hải Đông xưa (nay là thành phố Hải Dương), nhưng bao gồm một vùng văn hóa rộng lớn ở phía đông Thăng Long. Vùng đất này là quê hương của nhiều danh nhân đất Việt và cũng là nơi có nhiều thắng cảnh, di tích và sản vật nổi tiếng.
Có thể nói được rằng, gần Tết đến, nhất là từ 25 tháng Chạp trở ra, các chợ làng quê họp hàng ngày để dân làng tiện mua bán sắm sửa với nhau. Ngoài ra, chợ nào cũng có một buổi chợ được mệnh danh là Chợ Trẻ con, buổi chợ này ngoài các hàng hóa thông thường có rất nhiều hàng tranh pháo và hoa giấy ngày Tết dành riêng cho các trẻ em mua để chơi Tết. Gọi là Chợ Trẻ con nhưng chính vẫn là người lớn họp chợ có trẻ em đi theo.
Bản lược dịch bài khảo cứu về nguồn gốc và ý nghĩa của Trung thu do giáo sư Nguyễn Văn Huyên viết bằng tiếng Pháp, đăng trên Tạp chí Indochine số 108 ra ngày 24/9/1942.