CỔNG THÔNG TIN – NVH LIBRARY'S PORTAL
Một vị Hoàng đế, hôm trước còn ngồi cai trị muôn dân, hôm sau đã vui lòng bỏ ngai vàng, bước xuống đứng vào hàng công dân, cùng quốc dân vui sống một cuộc đời bình dị. Không những vậy, vị Hoàng đế cao quý ấy lại còn hăng hái xông pha trong hàng ngũ dân chủ để cùng quốc dân lo toan việc củng cố nền độc lập cho giang sơn đất nước.
Bảo Đại đã đọc xong bản tuyên bố xin thoái vị. Không một tiếng vỗ tay. Nhân dân yên lặng. Bảo Đại đưa tay mở cúc áo ở cổ như vừa bị ngạt thở.
Ngày 16/8/1945, Mặt trận Việt Minh triệu tập Đại hội Quốc dân ở Tân Trào, ra quyết định trọng đại về việc Tổng khởi nghĩa trên cả nước. Cùng với đó, đội Việt Nam Giải phóng quân do Đại tướng Võ Nguyên Giáp chỉ huy đã tiến về Thái Nguyên, chiến đấu giải phóng thị xã Thái Nguyên và các vùng lân cận…
Một số bài báo được in từ những năm 1945 – 1946, mô tả lại bầu không khí cách mạng sục sôi trong những ngày tháng Tám hào hùng năm 1945.
Đầu tháng 12 năm 1945, ông Lê Văn Hiến, Bộ trưởng Bộ Lao động trong Chính phủ Lâm thời, được Chủ tịch Hồ Chí Minh cử làm Đặc phái viên của Chính phủ ở Nam Trung bộ và Nam Bộ. Một trong các nhiệm vụ của chuyến công tác này là gặp gỡ các Hoàng hậu cuối cùng của triều Nguyễn để chuyển lời thăm hỏi của Hồ Chủ tịch.
Sáng ngày 16 tháng 3, Ngài Phạm Quỳnh nói với tôi rằng Ngài vừa có một buổi yết kiến rất quan trọng vào chiều tối ngày hôm trước, trong đó Đức Kim Thượng Bảo Đại đã bày tỏ quyết định tự đảm đương mọi trách nhiệm liên quan tới công việc của Nhà nước An Nam Độc lập. Đức Kim Thượng mong muốn thành lập một Chính phủ lớn mạnh mà chính Đức Kim Thượng sẽ làm chủ toạ. Bản thân Ngài Thượng thư cũng đã từng nghĩ đến việc cần phải thực hiện một cuộc đại cải tổ, nhưng Ngài muốn nó diễn ra theo từng giai đoạn.
4h30 chiều ngày 10 tháng 3, Đại uý Arai đến để đưa tôi cùng Lãnh sự Watanabe tới Kinh thành Huế. Đức Kim Thượng Bảo Đại dĩ nhiên đã kiên nhẫn đợi chúng tôi sau sự kiện diễn ra đêm trước đó. Khi chúng tôi đến nơi, Ngài đã ngay lập tức tiếp đón chúng tôi trong Phòng Yết kiến Chính thức và chỉ có mình Phạm Quỳnh cùng tham dự.
Masayuki Yokoyama là một nhà ngoại giao Nhật Bản. Trong Thế chiến II, ông đóng vai trò là cố vấn kinh tế của Đại sứ Nhật tại Đông Dương, và là Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nhật ở Sài Gòn. Sau khi Nhật đảo chính Pháp tháng 3 năm 1945, ông trở thành đầu mối liên hệ giữa Chính phủ Nhật và chính phủ mới của Hoàng đế Bảo Đại, với chức danh là Khâm sứ tạm thời và Cố vấn cho Chính phủ An Nam.
Masayuki Yokoyama là một nhà ngoại giao Nhật Bản. Trong Thế chiến II, ông đóng vai trò là cố vấn kinh tế của Đại sứ Nhật tại Đông Dương, và là Giám đốc Trung tâm Văn hóa Nhật ở Sài Gòn. Sau khi Nhật đảo chính Pháp tháng 3/1945, ông trở thành đầu mối liên hệ giữa Chính phủ Nhật và chính phủ mới của Hoàng đế Bảo Đại, với chức danh là Khâm sứ tạm thời và Cố vấn cho Chính phủ An Nam.
Bầu không khí đoàn kết, nô nức và háo hức “còn có vẻ tết hơn một trăm ngày tết khác” trong ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập 2/9/1945 đã được tác giả Tùng Hiệp thuật lại trong bài viết đăng trên báo Trung Bắc Chủ Nhật, số ra ngày 9/9/1945.
