Vũ Yên | Báo Nhân Dân, số 237, ngày 11/10/1954
Giữa lúc quân đội của chúng ta tiến vào tiếp thu Hà Nội, chúng ta làm sao khỏi nhớ lại những ngày chiến đấu ác liệt ở Liên khu 1 Hà Nội 8 năm trước đây? Khi đó, Trung đoàn Thủ đô đã cùng toàn thể nhân dân Thủ đô dũng cảm dùng dao, gậy, lựu đạn, súng bắn chim, súng trường, xông lên diệt địch tỏ rõ ý chí bất khuất của Thủ đô.
Lòng yêu nước, yêu Thủ đô, yêu Hồ Chủ tịch là sức mạnh không gì lay chuyển nổi của các chiến sĩ Thủ đô. Đồng chí Ninh, một công nhân phụ trách tổ bom ở cầu Long Biên, đã nhiều lần tự tay đốt bom, bị chết đi sống lại mấy lần vẫn không lùi bước. Đồng chí Giang, một công nhân khác dưới lưới lửa súng máy của địch đã gan dạ xông vào nhà máy để làm nhiệm vụ. Đồng chí chính trị viên Lê Gia Định một mình với một quả bom 100 cân, anh dũng chiến đấu đến cùng để bảo vệ Bắc Bộ phủ, nơi làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Em Lai 16 tuổi cùng hai em gái nữa chiến đấu và bị bao vây ở trường Ke. Các em anh dũng nhảy từ trên gác xuống đi tìm bộ đội và dẫn bộ đội trở lại giành lấy vị trí vừa mất. Ngày đêm giằng co với địch từng mô đất, bờ tường, góc nhà, các chiến sĩ Thủ đô đã làm hao mòn lực lượng, nao núng tinh thần quân đội tinh nhuệ của Leclerc, đã diệt và làm bị thương trên 2000 địch. Các trận Bắc Bộ phủ, nhà Sova, Hàng Thiếc, chợ Đồng Xuân, trường Bờ sông, Cửa Nam… là những chiến công rực rỡ trong lịch sử bảo vệ Thủ đô. Suốt hai tháng chiến đấu ác liệt, sau khi làm trọn nhiệm vụ, Trung đoàn Thủ đô chọc thủng vòng vây của địch, rút toàn vẹn ra ngoài. Bước ra đi, các chiến sĩ luyến tiếc ngoảnh lại nhìn Thủ đô yêu quý, hứa hẹn ngày trở về. Từ đó, Trung đoàn Thủ đô chuyển về nông thôn, cùng với toàn dân, toàn quân xông pha trong cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ nhưng nhất định thắng lợi. Truyền thống anh dũng của Trung đoàn ngày càng được tôi luyện, sáng chói trong các chiến dịch.
Thu đông 1947, quân đội Pháp tấn công lên Việt Bắc. Lần đầu tiên thử thách chiến đấu ở rừng núi, hành quân hàng nghìn cây số, thiếu thốn mọi mặt, các chiến sĩ Thủ đô vẫn bền gan vững chí. Đói rét, ốm đau chỉ làm các chiến sĩ Thủ đô tăng thêm chí quyết thắng. Chiến thắng Đèo Giàng, Phục Linh, Quán ông già của Trung đoàn vang lên cùng với chiến thắng Đoan Hùng, Bình Ca, Bông Lau… của các đơn vị khác, đã góp phần vẻ vang vào thắng lợi trong chiến dịch Việt Bắc Thu – Đông 1947. Binh đoàn Beaufré đại bại cắm đầu chạy dài về xuôi.
Mùa hè 1949, chiến dịch sông Thao bắt đầu mở. Các vị trí Đại Bục, Khe Phìa, Ngòi Mác, Gióm của địch lần lượt bị tiêu diệt trước sức tấn công mãnh liệt của chiến sĩ Thủ đô.
Năm 1950, bước vào chiến dịch Lê Hồng Phong, các chiến sĩ Thủ đô lại tiêu diệt Phố Lu, một vị trí quan trọng của quân đội Pháp ở Tây Bắc. Đây là trận công kiên đầu tiên của quân đội ta, đánh lâu dài, đánh tập trung ở thị trấn. Trong trận này, chiến sĩ Hội đã hy sinh anh dũng, lấy thân mình lấp lỗ châu mai cho đồng đội tiến.
Rồi qua các chiến dịch Biên giới, Hoàng Hoa Thám, Hòa Bình, Tây Bắc, các trận đồi 477, Tú Tạo, Cà Phê, Bi Chợ, Đại Phong, Non Nước, Pheo, Nghĩa Lộ đồi, lá cờ lập công của Trung đoàn ngày càng rực rỡ. Các chiến sĩ Đỗ Hùng Xưa, Nguyễn Hữu Bắc, Nguyễn Văn Vân, Tô Đình Khán, Giáp Văn Khương tiếp tục nêu cao gương chiến đấu vẻ vang của đơn vị.
Tới chiến dịch Điện Biên Phủ, Trung đoàn Thủ đô tiến thêm một bước dài trong chiến đấu. Tại ngọn đồi A phía Đông Điện Biên Phủ, ba ngày đêm liền, dưới những trận mưa bom bão đạn, các chiến sĩ Thủ đô đã tiêu diệt hàng tiểu đoàn quân của De Castries, giữ vững trận địa. Đơn vị của anh hùng Nguyễn Quốc Trị bám sát địch và cắt ngang sân bay của chúng. Đơn vị của chiến sĩ thi đua Giáp Văn Khương đã san phẳng nhanh chóng đồn Nà Noọng, một vị trí cửa ngõ của khu trung tâm Mường Thanh. Mấy tháng liền bền bỉ vây hãm, tấn công, quân đội ta đã tiêu diệt 16.000 địch, san phẳng tập đoàn cứ điểm kiên cố nhất trên chiến trường Đông Dương.
Trải qua 8 năm kháng chiến gian khổ, được Hồ Chủ tịch, Đảng và Bộ Tổng Tư lệnh giáo dục, bồi dưỡng, Trung đoàn Thủ đô đã được thử thách, rèn luyện, trưởng thành. Đó cũng là bước đường trưởng thành chung của Quân đội Nhân dân Việt Nam. Ngày nay, hòa bình đã trở lại trên miền Bắc nước ta. Nhân dân ta đang phấn khởi khôi phục hoạt động mọi mặt, chuẩn bị kiến thiết nước nhà. Quân đội ta giữ vững ý chí chiến đấu, quyết xây dựng lực lượng hùng mạnh, phát huy truyền thống anh hùng cách mạng để củng cố hòa bình, thực hiện thống nhất, hoàn thành độc lập, dân chủ trong toàn quốc.
Bước đường đấu tranh còn lâu dài, gian khổ. Nhiệm vụ của Quân đội ta còn nặng nề. Dưới ngọn cờ vinh quang của Hồ Chủ tịch và của Đảng Lao động Việt Nam, Quân đội ta tiến lên hoàn thành mọi nhiệm vụ vinh quang mà Tổ quốc và nhân dân trao cho. Đã chiến thắng vẻ vang trong kháng chiến, chúng ta nhất định thắng lợi rực rỡ trong hòa bình.■
